Orðum fylgir ábyrgð

Ekkert okkar vill láta tala illa um sig, ljúga upp á sig eða hlusta á fúkyrði sögð um sig hvort sem er í litlum eða stórum hópum, hvað þá í fjölmiðlum ekki satt?

 

Ég var stödd á ráðstefnu um daginn þar sem fjallað var um ábyrgð fjölmiðla og fleira gott og þar heyrði ég m.a.setningu sem mér fannst alveg stórmerkileg. Þessi setning fékk mig til að hugsa um hversu mikla ábyrgð við höfum í samskiptum okkar við hvert annað og ekki síst á samskiptamiðlum.

Setningin sem mér fannst svona stórmerkileg og fékk mig til að rita þennan pistil er tekin úr bók eftir jon Ronson og er svona

 " snjókornið finnur ekki fyrir ábyrgð á snjóflóðinu" 

Mjög merkileg setning að mínu mati og segir svo margt um það hversu grunlaus við erum um skaðsemi orða okkar og kjaftagangs um náunga okkar.

Hugsum við nokkuð almennt út í þetta þegar við tölum um persónur á netinu eða annarstaðar? Eða hugsum við út í sálarlíf þeirra sem fyrir orðum okkar verða, eða særindin sem þeir sjálfir, aðstandendur þeirra og vinir verða fyrir?   

Ég held ekki. Eins og umræðan á netinu er því miður oft í dag get ég bara ekki ályktað það vegna þess að ég veit að við flest viljum vera öllum góð.

Í kommentakerfum og víða eru menn oft hreinlega teknir af lífi með ljótum niðurlægjandi orðum og í raun hýddir opinberlega án þess að geta borið hönd fyrir höfuð sér ef almúginn eða fjölmiðlar hafa ákveðið annað. Og allt of oft er það þannig að þeir fá ekki að verja sig fyrir lygunum og dónaskapnum sem þarna viðgengst, skelfilega ljótt hvernig við mennirnir missum okkur oft á tíðum að mínu mati.

Finnst mér þetta sýna oft skort á dómgreind okkar, fallegu hjartalagi og yfirvegaðum hugsanahætti og því miður erum við svo allt of mörg sek um þetta.   

Hér áður fyrr tíðkuðust opinberar hýðingar sem voru lagðar af vegna þess að þær voru taldar afar skaðlegar sálarlífi þess sem undir slíka refsingu gekkst, og ég svo sannarlega trúi því að þeir sem þurfa að lesa niðrandi hatursfull ummæli og eða lygar um sig á samfélagsmiðlunum án þess að hafa til glæpsamlegra saka unnið, gangi um með vantraust gagnvart mannkyninu og sár sem aldrei gróa almennilega. Þeir sem standa nærri þessum aðilum eiga einnig oft erfitt með kvíða og aðra kvilla vegna þessa, en það hugsum við sjaldan út í á okkar litla landi þar sem allir þekkja alla. 

Ein skaðleg rödd sem fær trúnað almennings getur valdið snjóflóði sem erfitt er að moka sig uppúr, svo höfum það í huga áður en við skrifum í kommentakerfi blaðanna, eða næst þegar við ætlum að tala illa um náunga okkar eða ætla honum eitthvað sem engin sönnun er fyrir.

Ég hef sjálf orðið fyrir því að fá ummæli um mig sem hafa bæði sært mig, valdið mér reiði og öðrum tilfinningum sem mér finnst ekki gott að hafa og get því gert mér grein fyrir þvi hversu erfitt er að takast á við þessi málefni. Sem betur fer er það þó þannig að ég hef frekar þykkan skráp og læt þetta ekki mikið á mig fá oftast nær, en það er ég.

Aðrir verða kannski fyrir mun meiri skakkaföllum en ég þekki og ganga í gegnum hreina aftöku á mannorði og persónu sinni opinberlega án þess að hafa unnið til þess með nokkrum hætti og margir þeirra fá aldrei uppreisn æru sinnar. 

Margir þeirra sem fyrir slíku verða draga sig algjörlega í hlé frá félagslífi og einangrast frá öðru fólki. Depurð, kvíði, vantraust og jafnvel þunglyndi sækja á þá ásamt margri annarri andlegri og félagslegri vanlíðan, og þeir verða einnig oft fyrir vinamissi, skilnuðum, glötuðum atvinnutækifærum og fjárhagslegu öryggi svo fátt eitt sé nefnt. 

Gætum okkar á orðum okkar elskurnar (ég veit að við getum flest gert betur þarna) því að líf og dauði er á tungunnar og takkaborðsins valdi, og flest erum við sek um að hafa ekki vandað okkur nægjanlega þegar að þessum málum kemur.

En við getum alltaf gert betur, og í dag er nýr dagur sem vert er að helga því að finna það góða sem hægt er að segja um og við fólk, hvort sem er í einkalífinu eða á opinberum vettvangi og okkur líður bara svo miklu betur þegar við dveljum á þeim stað í orðræðunni okkar.

Höldum í sjálfsvirðingu okkar, fallegu framkomuna og fordómaleysi okkar - ekki síst núna þegar kosningar eru framundan og skoðanaskiptin hækka blóðþrýsting okkar upp úr öllu valdi.

x- þið

Ykkar

Linda