Sorgin og gleðin eru systur tvær

Ég eins og flestir upplifi sorgartímabil í mínu lífi. En það er misjafnt hver sorgarefni mín eða okkar allra eru, listinn er langur og missir maka, barns, foreldra, vina eða lífs sem við áttum, vinnu sem við misstum eða hlutverka sem við höfðum í lífinu og svo fr.

Á þessum tímabilum lífs okkar finnum við fyrir tilfinningum sem við oft á tíðum skiljum varla til fulls og finnst óraunverulegar.

það er svo merkilegt að um daginn upplifði ég ekki ósvipaðar tilfinningar þegar barnabörnin mín fæddust og þær tilfinningar sem fylgja þegar ég hef misst ættingja eða vini. Undarlegt -  eða kannski fann ég bara þessa skrítnu tilfinningu sem fylgir því að horfa á náttúruna í öllu sínu veldi og vita að bæði lífið og dauðinn lýtur lögmálum hennar.

Eins og ég sagði hér að framan þá hef ég misst með margskonar hætti á minni lífsleið, foreldri, ömmur og afa, áhrifavalda, vini, líf sem ég hélt að ég ætti öruggt og fleira og fleira, en sorgarferlið í öllum þessum aðstæðum er líklega ekkert svo ósvipað þegar allt kemur til alls.

Við misreiknum okkur stundum og höldum að það sé hægt að flokka sorgina niður í mismunandi erfiða sorgarflokka og svo ég nefni eitthvert dæmi til að útskýra mál mitt þá er oft talið erfiðara að missa maka en að ganga í gegnum hjónaskilnað en því fer fjarri skilst mér á þeim sem gengið hafa í gegnum hvoru tveggja.

Annað ferlið er viðurkennt sorgarferli og stuðningur er veittur á ýmsan hátt en hitt er einungis viðurkennt sem millibilsástand á milli þess að finna annan maka og við ættum bara að hafa það gaman á meðan við erum að finna annan aðila.

Við íslendingar eigum nokkur ágætis orðatiltæki sem lýsa þessu viðhorfi vel eða máltæki á við "alltaf má fá annað skip og annað föruneyti" og "það er nóg af fiskum í sjónum" eru alþekkt, en þetta fáum við hin einhleypu oft að heyra og engum dettur í hug að það fylgi slitum á samböndum/hjónaböndum sorgarferli sem tekur sinn tíma að vinna úr og líf sem þarf að byggja upp að nýju.

Með þessum skrifum mínum ætla ég ekki að gera lítið úr makamissi eða segja að allir sem slíta samböndum séu á sama stað í sorg sinni og sá sem missir, en stundum er það þannig og breytingin á lífinu oft með svipuðum hætti. 

En það er svo skrítið með sorgarferlið hvar sem ég ber niður hvað mig varðar a.m.k. þegar dauðann ber að garði að það eru yfirleitt þær kærleiksríku stundir sem uppúr standa þegar á allt er litið og þá er eins og hann mái út alla misklíð og særindi og eftir standa góðu og gefandi stundirnar sem ég átti með viðkomandi.

Þetta segir mér í raun að kærleikurinn sigri alltaf að lokum og að hann sé kannski það eina sem skiptir máli þegar öllu er á botninn hvolft. Það segir mér einnig að hann sé aflið sem sigrar heiminn en ekki hatrið eins og segir í Eurovision texta íslenska framlagsins í ár.

Mikið vildi ég að mér hefði auðnast að sýna kærleika minn í meiri mæli og efla þær stundir sem ég hefði getað átt með þeim sem skiptu mig máli þegar ég hafði tíma til þess, þennan dýrmæta tíma sem við vanmetum svo oft og höldum að við eigum óþrjótandi byrgðir af en reynast svo eftir allt vera afar fátæklegar mínútur í tímans hafi.

Hversu auðveldari væri aðskilnaður líklega af öllu tagi ef við værum viss um að við hefðum alltaf gert okkar besta til að sýna og gefa af okkur allt það sem best væri að finna innst í brjósti okkar og að okkur hefði verið svarað á sama hátt? 

Af minni reynslu segi ég hiklaust að það hefur breytt öllu fyrir mig í aðskilnaði og missi að vita að ég gerði mitt til að reynast vel og að gefa það sem ég átti í hjarta mér.  

En sorgin þessi eilífðar dans lífsins við gleðina heldur áfram og mun halda áfram að gefa okkur verkefnin og þá skiptir öllu að viðurkenna staðreynd dansins fyrir það fyrsta, njóta síðan gleðinnar þegar hún gefst. Takast síðan á við sorgina og vinna úr henni á eins fallegan og gefandi hátt og við erum fær um hverju sinni.

En þau ráð sem hafa gagnast mér best þegar gleðin hverfur á bak við skýin og sorgin bankar uppá eru eftirfarandi:

1 - Viðurkenndu staðreyndina og leyfðu þér að finna til allra tilfinninga,(það má), og tárin bera með sér lækningahormón sem linar og líknar.

2 - Leyfðu þér að finna allar litlu gleðistundirnar í lífinu þrátt fyrir sorgina og mundu að hláturinn og það að njóta er einnig læknandi afl.

3 - Styrktu böndin við þá sem þér þykir vænt um og þá sem lyfta þér upp.

4 - Ræddu um sorg þína við þá sem þú treystir fyrir tilfinningum þínum.

5 - Haltu í vonina um að einnig þetta samverki þér til góðs að lokum.

6 - Skapaðu ögrandi uppbyggjandi aðstæður inn í líf þitt,aðstæður sem þér hefði aldrei dottið í hug að þú gætir afrekað að framkvæma.

7 - Leitaðu að tengingu þinni við Guð eða þinn æðri mátt og lifðu innan frá og út, því að það má ekki gleyma andlegu hliðinni því að þar er kjarni okkar.

8 - Láttu aðra njóta góðs af lærdómnum sem reynslan gaf þér og styrktu þann sem þarfnast þín í glímunni við lífsins verkefni.

9 - Haltu áfram og stattu upp í hvert sinn sem þér finnst þú ekki getað staðið upp og lifðu  einn dag í einu þar til þú lifnar á ný.

10- Mundu svo að þakka fyrir reynsluna, minningarnar og gleðina sem þú ert að gráta eða      eins og segir í spámanninum eftir Kalihl Gibran -  

   "Þegar þú ert sorgmæddur, skoðaðu þá huga þinn og þú munt sjá, að þú grætur vegna þess, sem var gleði þín"

Þar til næst elskurnar munið að kærleikurinn og samstaðan er aflið sem sigrar allt,

xoxo

ykkar Linda 

Linda Baldvinsdóttir

Markþjálfi/Samskiptaþjálfi/TRM áfallafræði

[e-mail]    

 

 

Roseto áhrifin

Um daginn las ég grein eftir Dr, John Day hjartalækni sem heldur úti síðunni https://drjohnday.com. Greinin fjallaði um það hvernig við gætum eignast skothelt hjarta og ég ætla að stelast til að taka aðalatriðin úr þeirri grein og færa þau atriði í minn stíl.

Greinin vakti athygli mína einkum fyrir það að vera sammála mínum skoðunum um hversu mikil áhrif okkar samfélagslega gerð hefur á heilsu okkar til anda sálar og líkama, og hverju við höfum verið að kasta frá okkur fyrir heimsins gæði eftir ca 1950. 

Árið 1961 þegar hjartasjúkdómar komust í hæstu hæðir í Bandaríkjunum og einmannaleikinn fór vaxandi (Samkvæmt könnun sem ég rakst á um daginn) tók læknir einn í Roseto þorpinu eftir því að hjartasjúkdómar voru ekki þekktir í þessu litla þorpi og lét hann Dr Wolf sem starfaði í Háskólanum í Oklahoma vita af þessu og fékk hann ásamt fleiri rannsóknaraðilum áhuga á því að kanna málið frekar. 

Allir þorpsbúar voru fengnir til að taka þátt í rannsókninni og allt á milli himins og jarðar var kannað. Blóðprufur, matarræði og hvernig þeir höguðu lífi sínu var athugað.

Og eftir nokkur ár eða árið 1964 birtust niðurstöðurnar úr þessari rannsókn í Tímariti the American Medical Association.

Í ljós kom að hinir Ítölsku íbúar Roseto borðuðu ekki rétt og voru í yfirvikt. Þeir reyktu, voru með hátt kólesteról, bjuggu við mikla mengun en samt voru þeir í helmingi minni áhættu á því að fá hjartasjúkdóma en aðrir íbúar landsins, eða virtust varðir fyrir þeim með einhverjum hætti.

Rannsakendur urðu furðu lostnir og fóru að leita að skýringum.

Í ljós kom að þessir Ítölsku innflytjendur höfðu haldið félagslegum grunni sínum óbreyttum frá því að þeir fluttu frá Ítalíu til fyrirheitna landsins eða allt frá árinu 1882.

Þorpið var frekar einangrað og þeir giftust ekki út fyrir þorpið, héldu sig út af fyrir sig eða frá þorpunum í kring, lofuðu Guð, versluðu í heimabyggð og þrjár kynslóðir bjuggu saman undir sama þaki. Þeir semsagt gengu gömlu göturnar þrátt fyrir allar þjóðfélagslegu breytingarnar sem urðu á árunum eftir stríð, götur sem við Íslendingar gerðum einnig lengi vel og gerum kannski vonandi að einhverju leiti enn.

Það voru einkum fjórir þættir sem virtust vera orsökin fyrir þessari vörn gegn hjartasjúkdómunum þorpsbúanna en þeir voru sem hér segir:

1. Fjölskyldulíf

Fyrir þessa Ítala var fjölskyldan allt. Kynslóðirnar bjuggu saman og þeir önnuðust hvern annan á allan hátt. Fjölmargar rannsóknir virðast vera sammála þessum niðurstöðum Roseta rannsóknarinnar því að gott hjónaband og sterk fjölskyldubönd virðast fækka hjartaáföllum samkvæmt þeim nýjustu og því ættum við að viðhalda og styrkja þessi bönd á allan hátt.  

2. Andleg rækt og trú.

Ítalirnir voru kirkjuræknir og fóru í kirkju á hverjum sunnudegi og voru afar andlega sinnaðir með kristin gildi að leiðarljósi og önnuðust náunga sinn eins og sjálfan sig.

Í dag vitum við að það að hafa góð gildi í lífi okkar og að annast okkar innri mann er það sem gefur okkur frið og ró í erli daganna, þannig að þetta eru svosem ekki nýjar fréttir fyrir okkur. Samt er það eitthvað sem við mættum huga betur að og kannski leyfa trúnni að komast í tísku aftur þar sem hún hefur góð samfélagsleg gildi og sú andlega rækt sem fylgir hefur góð áhrif á heilsu okkar á margan hátt. 

3. Sterkt samfélag

Þeir sem áttu meira en aðrir í Roseto voru ekkert að berast á og í raun höfðu þeir ekki hugmynd um það hver var ríkur eða fátækur þeirra á meðal og lífsgæðakapphlaupið þekktist ekki. það þótti meira að segja ekki fínt að láta á því bera ef þú áttir meira en aðrir. Samfélagið annaðist alla og samábyrgðin var algjör. Ef einhver var í neyð kom allt þorpið til aðstoðar og allir litu á sig sem systkyni hvers annars.  

4. Lágt streituhlutfall

Að sleppa tökunum og láta áhyggjur og örlög sín í Guðs hendur var það sem lækkaði streitustuðul Ítalanna og þeir vissu að hvað sem gerðist í fjölskyldu þeirra eða samfélaginu yrði alltaf til staðar aðstoð við þá. Og áhugavert var að það þekktust ekki glæpir í þessu litla samfélagi. 

Streita er eitthvað sem við þekkjum vel í dag og í raun er streitan að sliga okkur og gera okkur veik (og auka líkur á hjartaáföllum) Þannig að uppskrift Dr Johns sú að við ættum bara að vera ánægð með að hafa traust þak yfir höfuðið, nægan mat og ástrík samskipti. Hin fullkomna uppskrift að heilbrigðu nægjusömu lífi kannski fundin í þessu litla innflytjenda þorpi.

Er þetta ekki dásamlegt samfélag sem þeir byggðu sér þarna í Roseto? Það er mín skoðun að þeir hafi þarna fundið hina fullkomnu leið til að hámarka gæði lífsins og sú gamla gata sé eitthvað sem vert er að hafa í huga þegar við tökum ákvarðanir varðandi það hvernig samfélag við viljum byggja að mínu mati a.m.k.

En hvernig er Roseto í dag? Sagan endar því miður ekki eins og í ævintýrunum því að þeir fóru að giftast út fyrir þorpið og skilnaðir jukust. Trúariðkunin dalaði og varð ekki það lím sem hún áður var og lífsgæðakapphlaupið varð með svipuðum hætti og í öðrum bæjum og borgum Bandaríkjanna þannig að í kringum 1970 varð þetta skothelda hjarta sem þeir áttu áður í sama áhættuhópi og þekktist annarstaðar. 

"Roseto áhrifin" standa þó enn sem lýsandi viti fyrir okkur til að fara eftir. Góð fjölskyldutengsl, andlega lifað líf, að annast náungann og minnka stressið er leiðin ef við viljum losna við fjölmarga sjúkdóma og eignast skothelt hjarta segir Dr John og ég segi bara Amen við því! 

Þar til næst elskurnar,

xoxo

Ykkar Linda

Linda Baldvinsdóttir

Markþjálfi/Samskiptaþjálfi/TRM áfallafræði

[e-mail]